Historia Dziergowic

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie Dziergowic pochodzą z epoki neolitu (1800-4500 lat p.n.e). Znajdują się w pobliżu Odry i Kościoła. Są to pozostałości osady z okresu kultury przeworskiej, wpisane do rejestru zabytków woj. opolskiego pod nr A-922/91, oraz z okresu kultury łużyckiej i osadnictwa średniowiecznego. Najstarsza pisana wzmianka o miejscowosci pochodzi z dokumentu datowanego na 12 Sierpnia 1274 roku, w którym książę opolsko-raciborski Władysław zwala swojemu zaufanemu rycerzowi Heinrichowi przepisać swoje dobra „Croscina" na prawo niemieckie (magdeburskie). Dokument zawiera też informację że wieś liczyła wówczas 7 domów. Kolejny dokument pochodzi z roku 1571 z którego dowiadujemy się że Petr Dluhomil kupuje Dziergowice i przekazuje je swojej siostrze, zamężnej z Bohuslawem Freiherr von Zwole und Goldenstein. Do roku 1604 Dziergowice były jej własnością. Kolejni właściciele to: hrabia Oppersdorf - od 1604 do 1644. Następnie od 1644 do 1834 rodu hrabiowskiego von Gaschin . Później wieś znajduje się w rękach rodziny von Sprinzenstein und Freiherren von Reibnitz.
Kolejne fragmentaryczne zapisy w archiwach pochodzą z roku 1830, gdzie znajduje się opis że Dziergowice były już większą wsią, liczyły 544 mieszkańców, 123 domy. We wsi istniał tartak, 2 młyny wodne, cegielnia, leśniczówka wybudowana przez hrabiego Leopolda von Gaschin, a przez Odrę docierały tu barki.

W 1893 r. powstała agentura pocztowa w karczmie Stanisława Pazurka. W roku 1900 koło stacji kolejowej Juliusz Fraenkel uruchomił cementownię. Dane spisu ludności z 1900 roku podają że wieś zamieszkiwało 1740 katolików, 18 protestantów oraz 3 Żydów. W sześcioklasowej szkole uczyło się 362 uczniów, we wsi urzędował również żandarm. W 1905 utworzono ochotniczą straż pożarną. W 1908 zakończono prace nad uproszczeniem biegu koryta Odry. W 1910 roku wieś liczyła już 1762 mieszkańców. W 1935 r. wieś została zelektryfikowana. Jeszcze przed II wojną światową w Dziergowicach istniały :
Sklepy spożywcze: Kotlarczyk, Bracia Drost, Józef Kubina, Drastig, Moiser – Kansy, Simon, Depta, Fr. Kaczmarczyk, Jesdinski (Junkert). Zgrzebniok, Hieronim Skupien (na Górce), Kania (na Poćwięciu)
Sklepy Rzeźnicze: Alojzy Skolik (Sander), Jan Wilczek, Maksymilian Czech, Jałowy.
Piekarnie: Owczarek, Robert Siwoń, Paweł Pazurek (od 1936 r.).
Karczmy – gospody: Maksymilian Kroker, Ferdynand Pazurek, Herman Niesporek, Józef Grzesik (pierwsza i najstarsza karczma nad Odrą), Paweł Szyma.
Artykuły Rolnicze: -Franciszek Konieczny – Bernard Gläser (szklarz).
Sklep Artykułów Różnych: Adolf Kozubski – meble, drobny sprzęt.
Stolarnie: Antoni Krybus, Paweł Apostel,
Warsztaty Kowalskie: Kuźnie: Jakub Niemiec, Kastner.
Młyny: Franciszek Jaskółka – młyn wodny, Paweł Hetzel – młyn elektryczny – budował Proksza.
Punkt dentystyczny: czynny okresowo.
Garbarnia: Bracia Kusch.
Sprzedaż węgla: Jesdinski, Alojzy Proksza, Józef Kubina, Józef Mitrenga.
Warsztat Naprawy Rowerów: Woźniczek.
Tartak: Jan Seibel.
Mistrz Budowlany – prawo budowy domów – Józef Kubina, Karol Piechaczek
Zakład Fryzjerski: czynny okresowo.
Gazety : General Anzeiger O/S, Wanderer Ostfront – później połączone i wydawane jako Wanderer Volksstimme, Volksfreind, Sonntagsblatt – Tygodnik Katolicki, Volkischer Beobachter – organ partyjny. Gazety sportowe: Sport Ilustrierter, Fussball, Fusballwache, Kicker. Gazety rozprowadzane były przez Pocztę.

Najstarsza widokówka Dziergowic z przed 1903 roku.

Najważniejsze zabudowania i miejsca zabytkowe na terenie miejscowości.

• Kaplica zbudowana w 1794 roku z fundacji młynarza Jana Jaskolki, konstrukcji drewnianej szkieletowej z wypełnieniami ceglanymi. Wzniesiona na rzucie prostokąta, z niewielką zbliżoną do kwadratu przybudówką od wschodu, mieszczącą kapliczkę. Dach siodłowy ze skośną połacią, kryty gontem. Kapliczka z wejściem i oknami zamkniętymi półkoliście, nakryta wysokim dachem namiotowym, łączącym się z dachem kostnicy i zwieńczonym drewnianą wieżyczką na sygnaturkę, nakrytą gontową iglicą z ozdobnym ażurowym monogramem Maria.; w/w obiekt zapisany jest w rejestrze zabytków woj. opolskiego pod nr 822/64 z dnia 18.04.1964 r.

• Pierwszy drewniany kościół parafialny P.W. Św. Anny zbudowano w 1610 roku . W roku 1780 postawiono przy kościele wieżę z dzwonnicą uprzednio rozebraną w kościele św. Bartłomieja w Łanach, w latach 1820 - 1830 dobudowano nową zakrystię i oratorium, a w 1857 r. kaplicę różańcową.

• Kapliczki zbudowana w pierwszej połowie XIX wieku :

Kapliczka przy ulicy Wodnej - murowana na planie prostokąta, otynkowana z wejściem i oknami prostokątnymi oraz dachem siodłowym krytym dachówką. Wewnątrz znajduje się rzeźba ludowa św. Jana Nepomucena.

Kapliczka przy ulicy Odrzańskiej - przybudowana do zabudowań gospodarskich. W kształcie
słupa z półkoliście zamkniętą wnęką. Wewnątrz znajdyją się rzeźby Chrystusa Frasobliwego i św. Jana
Nepomucena.

• Budynek przemysłowy - garbarnia przy ul. Powstańców Śląskich, murowany, z początku XX wieku.

• Dom przy ul. Kościelnej 3 - murowany, zbudowany na przełomie XIX i XX wieku.

• Dom przy ul. Kozielskiej 5 - murowany, zbudowany na przełomie XIX i XX wieku.

• Dom przy ul. Kozielskiej 9 - murowany, zbudowany w XX wieku.

• Dom przy ul. Leśnej 6 - drewniany, konstrukcji zrębowej, parterowy, kryty dachem siodłowym z pierwszej połowy XIX wieku.

• Dom przy ul. Raciborskiej 7 - murowany, z początku XX wieku.

• Dom przy ul. Odrzańskiej 1 - konstrukcja słupowo-zrębowa, zbudowany 1840 roku.

• Dom przy ul. Wodnej 36 - konstrukcja słupowo-zrębowa, zbudowany 1840 roku.

• Dom przy ul. Wodnej 38 - konstrukcja słupowo-zrębowa, zbudowany 1805 roku.

• Stanowisko nr 3 wpisane do rejestru zabytków woj. opolskiego pod nr A-922/91.- ślad osadnictwa neolitycznego i osada ludności kultury przeworskiej,

• Stanowisko nr 6 wpisane do rejestru zabytków woj. opolskiego - ślady osadnictwa neolitycznego ludności kultury łużyckiej i osadnictwa średniowiecznego.

Leśniczówka przy obecnej ulicy Brzozowej (nie istnieje dzisiaj) Foto z przedwojennej widokówki.

Dwa lata przed dojściem do władzy Hitlera w 1931 roku (jeszcze w czasie trwania Republiki Weimarskiej 1919-1933) zmieniono nazwę wsi z Dziergowitz na Oderwalde.

Widokówka z 2003 roku